Argument infant industry w rozwoju i wspieraniu działalności organizacji pozarządowych

Adam Fularz

Ekonomiści często mówią o tzw. argumencie infant industries (przemysłów wykluwajacych się) jeśli chcą zobrazować konieczność zaangażowania środków publicznych w pobubudzenie danego sektora. Argumet infant industries pozwala we współczesnym dyskursie ekonomicznym dowieść słuszności angażowania funduszy podatników we wspieranie danego sektora- w tym wypadku sektora NGO’sów. 

fot. Organizacja pozarządowa poza Polską

Argument infant idustries, jeden z kluczowych w dzisiejszej teorii ekonomii, zakłada, że poprzez państwowy interwencjonizm na rynku przyspieszany jest proces tworzenia się pewnego rodzaju działalności gospodarczej, której stymulowany rozwój jest pożądany. Działalność w sektorze pozarządowym też spełnia to kryterium działalności gospodarczej, ponieważ, mimo że finansowana z darowizn, dotacji itd, daje jednakże zatrudnienie wielu osobom tworząc miejsca pracy w tym sektorze, oraz prowadzi do nieporównywalnie większych korzyści społecznych. Nie ma przyczyn, dla których sektor organizacji pozarządowych miałby być wyłączony z zastosowania argumentu infant industries.

Jak jednakże Państwo winno wspierać działalność organizacji pozarządowych? Głównie poprzez obniżenie tzw. kosztów wejścia na rynek, które jest możliwe poprzez zapewnienie infrastruktury potrzebnej takim organizacjom. Dziś, by na rynku zaistniała organizacja pozarządowa, musi ona pozyskać np. miejsce na serwerze by publikować swój serwis internetowy (stworzenie takiego serwisu także wymaga pewnego know-how), musi ona dysponować dostępem do pomieszczeń konferencyjnych umożliwiających zebrania członków, organizację konferencji prasowych, musi ona mieć także dostęp do urządzeń biurowych (faks, kopiarka etc.) lub nawet sekretariatu prowadzącego sprawy kilku różnych organizacji jednocześnie. Wymagana jest obsługa prawna i doradztwo potrzebne przy prawnych aspektach zakładania takiej organizacji.

Działalność organizacji wspierających rozwój trzeciego sektora winna właśnie opierać się na założeniach i przesłankach argumentu infant industries. Z pieniędzy podatnika lub sponsorów winna zostać stworzona infrastruktura, z której (za symbolicznymi opłatami lub nawet bez opłat) korzystałyby niepowstające organizacje pozarządowe. W swych założeniach taka organizacja tworzyłaby pewien rodzaj inkubatora przedsiębiorczości, zapewniającego organizacjom pozarządowym możliwość zaistnienia na rynku poprzez obniżenie kosztów dostępu do koniecznej infrastruktury.

Dotychczasowa działalność autora w (zwykle niewielkich) organizacjach pozarządowych skłania do podzielenia się doświadczeniami. Typowym problemem było pozyskanie pomieszczeń na organizację otwartych debat i konferencji prasowych lub naukowych, a jedyną możliwością posiadania adresu do korespondencji innego niż skrytka pocztowa było kosztowne wynajęcie pomieszczeń biurowych, na co jednakże organizację było stać z uwagi na prowadzoną intensywną działalność gospodarczą. W pewnym momencie jednakże organizacja (skupiająca m.in. autora tego tekstu) stała się organizacją pozarządową realizującą głównie działalność komercyjną i niemalże zaniechała działalności statutowej, dla celów podatkowych zachowując jednakże swój status. Interes komercyjny zwyciężył nad ideologicznym. Dziś cele ideologiczne, statutowe, porzuciła zupełnie.

Trudno dziś powiedzieć jak potoczyłyby się losy tej organizacji gdyby miała łatwy dostęp do pomieszczeń konferencyjnych i mogłaby organizować konferencje i spotkania na odpowiednim poziomie. Ograniczenia finansowe, które zmusiły organizację do zajęcia się działalnością komercyjną, nie miałyby aż takiego znaczenia gdyby organizacja ta miała dostęp do infrastruktury umożliwiającej rozpoczęcie profesjonalnej działalności na rynku. W pewnym momencie, jak już wspomniano sprawy finansowe zwyciężyły nad sprawami ideologicznymi, i część członków odeszła. Po jakimś czasie powstała nowa, mniejsza organizacja realizująca dawne cele statutowe, ale nie dysponująca niczym więcej jak (własnoręcznie odnowionymi) pomieszczeniami mieszkalnymi w zaniedbanym budynku, w których nie można zrealizować konferencji, bowiem estetyka całego budynku pozostawia zbyt wiele do życzenia, jak też i sceneria źle oświetlonej jadalni tudzież sypialni lokalu będącego wcześniej zwykłym mieszkaniem, nie jest atrakcyjnym i „medialnym” tłem do przyjmowania mediów, i cierpi na tym także przesłanie jakie mają działacze tych organizacji. Przypuszczalnie możliwe byłoby znalezienie szeregu kilkudziesięciu organizacji pozarządowych które zechciałyby stworzyć wspólne centrum organizacji pozarządowych zapewniające konieczną infrastrukturę, jednakże sprawy infrastruktury nie są priorytetem tej organizacji.

Gdyby na rynku pojawiła się organizacja udostępniająca organizacjom pozarządowym pomieszczenia na konferencje lub zebrania, z pewnością organizacje te byłyby w stanie lepiej dotrzeć do mediów, oraz lepiej promować swoje stanowiska. Tymczasem takiej infrastruktury na ogół brakuje, ba, organizacje pozarządowe zwykle nie mają dostępu do informatycznego know-how, wobec czego nawet w dużych organizacjach pozarządowych stosuje się przestarzałe i męczące techniki informacyjne (np. przestarzałe listy dyskusyjne zamiast niejawnych forów internetowych), strony internetowe są nieatrakcyjne, etc etc. Brak jest nawet mechanizmów wspierania tych, wydawało by się kluczowych dla działalności organizacji pozarządowych, aspektów ich działalności, wobec czego organizacje, nawet mające słuszne postulaty, zwykle nie mają możliwości ich skutecznego propagowania.